Formicaria I

Mierennesten gieten.

Dit zijn twee plaatjes glas van een kleine dubbele fotolijst (10 x 15 cm: in de recycleshop voor een euro gekocht) waarop ik met kunstenaars-boetseerwas twee nieuwe mierennesten heb geboetseerd. De linker bestaat (van onder naar boven) uit een waterreservoir, een klein nest, en een meerkamerig groot nest; de rechter uit een waterreservoir en een labyrinth-type nest met kamers en gangen. Het waterreservoir dient om het gips straks te kunnen bevochtigen door er met een injectiespuit water in te spuiten. Ik heb geprobeerd de randen recht te laten lopen, zonder overhellen. Dat vergemakkelijkt straks het verwijderen van de was.

 Hier zie je dat het glasplaatje met de wasvorm precies past in de gietvorm die ik van wat latjes en een strook multiplex in elkaar heb gezet. Hij is gelijmd, het elastiekje houdt hem niet (meer) bij elkaar!

Ik heb een paar opstijgende ventilatiekanalen geplaatst. De verbreding bovenin maakt het straks makkelijk een stukje heel fijn staalgaas tegen ontsnappen in te lijmen.  Of de mieren echt ventilatie nodig hebben weet ik niet; in een eerder nest was het ventilatievenster het eerste wat ze dichtstopten...

En hier heb ik een opengeknipt plastic zakje in de vorm gelegd, daar het ruitje op gelegd, en met een penseel met slaolie de was, de glasplaat en de zijkanten dun ingesmeerd om straks makkelijker te kunnen lossen. De rol gaas op de foto is zelfklevend glasvezelgaas, dat ik tijdens het gieten (in 2 of 3 lagen) gebruik om het gips mee te wapenen. Daarvoor knip ik er met de keukenschaar stukjes van die ik in de natte gips druk. Het gaas is bij de bouwmarkt te krijgen en is eigenlijk bedoeld om de randen van gipsplaten mee te verbinden bij het dichtplamuren.

 Na het gieten in 3 lagen. Je ziet de bovenste laag wapeningsgaas en de toppen van de luchtkanalen.
Het gips hardt zo snel uit, dat je het best drie batches aan kunt maken. Laagje gieten, goed tikken en kloppen om luchtbellen te verwijderen, gaasstukjes erop, nieuwe batch gips aanmaken, opnieuw  gieten terwijl de vorige laag niet meer dunvloeibaar maar ook nog niet hard is, nieuwe glasvezellaag, nieuwe gipslaag, laatste glasvezellaag.  De gipslaag is in totaal 26 mm dik (later gemeten). Voldoende dikte is belangrijk: zowel voor de mechanische sterkte van het nest, als voor de vochtcapaciteit - Ongeveer de helft van het gips bestaat uit holle ruimte waar water in kan trekken. Hoe groter het blok, hoe minder gauw het later uitdroogt.

 Een uurtje later. Altijd even spannend: krijg ik het blok heel uit de gietvorm? Ja dus. Gelukt!

 Het gips is ook wat onder het ruitje gelopen, het boterhamzakje was geen overbodige luxe als je je tafel wil sparen.

Even krabben met een mesje, en we hebben onbelemmerd zicht.  Nu het enge deel: een dun mesje tussen glas en gips en heel langzaam en heel geduldig iets verticale kracht uitoefenen. Je ziet bijna niets gebeuren, maar na een minuut komt het glas los. Teveel kracht en het glas barst!

Sommige stukken was komen meteen mee...

 En sommige stukken moet je er uitpeuteren met een klein instrumentje en je vingers.

En dan houd je dit over. Ik was eerst van plan de was uit de gaatjes te smelten in de oven, maar het lukte eigenlijk best met een spijker. Deed wat denken aan het verwijderen van oorsmeer :-). De randjes van de kanalen en kamers worden met een mesje iets bijgewerkt tot ze loodrecht op de ondergrond staan, zonder overhang. Dan kun je alle hoekjes van het nest door het glas heen inspecteren later. Wat ik niet heb laten zien: de drie ingangen heb ik iets naar het midden van het gipsblok geplaatst, van de glasplaat af, door de waskanalen wat naar boven te buigen. Op die manier kan ik er straks makkelijker een stukje slang op aansluiten. Het bruggetje gips aan de rand is extreem kwetsbaar.

In de volgende afleveringen: het afmaken van de lijst en het afwerken van de in- en uitgangen.
Het idee is dat je een kleine en een grote kolonie in dit gipsnest tegelijk kunt huisvesten, of eventueel in het kleine nest beginnen en op zeker moment een link naar het grote nest leggen als ze eruit groeien.